རྩམ་པའི་གསར་བརྗེ།

འགོག་རྒོལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་ལས། འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད་མིན། 

                                                                                                                      ཁུར་སི་ཊོ་ཧྥུ . བྷེ་སོ་ཤེས་བརྩམས། ཟླ་བ་ཚེ་རིང་གིས་བསྒྱུར། 

     ཁྱོད་ཚོ་ང་ནང་བཞིན་ཡིན་མིན་ངས་མི་ཤེས། གང་ལྟར་ནམ་རྒྱུན་གསར་ལམ་ཁག་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་‘‘འུ་ཐུག’’ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་སྤྱད་ནས། ༢༠༠༩ ནས་ད་བར་དུ་བྱུང་བའི་རང་སྲེག་ངོ་རྒོལ་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་བཞིན་པ་མཐོང་སྐབས། ང་ཁྱོན་ནས་བློ་བདེ་བོ་མ་བྱུང་། ངས་རྩོམ་ཡིག་འདི་འབྲི་སྐབས། བོད་ནང་རང་སྲེག་ཐེངས་ ༡༧ (༢༤ ) ལ་བྱུང་ཚར་ཞིང་། ‘‘གསོན་རེ་བྲལ་བའི་བྱ་སྤྱོད།’’ ཡང་ན། ‘‘འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་རང་སྲེག’’ཅེས་པ་ལྟ་བུའི་བཤད་སྟངས་འདི་ཚོ་ཡང་། ཉིན་རེའི་རྒྱུན་སྤྱོད་ཐ་སྙད་ནང་བཞིན་རང་འགུལ་གྱིས་ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་ཡོང་གི་ཡོད། རྩོམ་པ་པོ། གཞུང་འཛིན་མི་སྣ། སྲིད་དོན་པ་ཚོས་ཀྱང་བྱ་སྤྱོད་འདིའི་རྒྱབ་ལོགས་ཀྱི་རྒྱ་ཆེའི་མངོན་འདོད་ལ་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་དགོས་གལ་ཞིག་མཐོང་གི་མེད་པ་འདྲ།

     ཚིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ནས་བཤད་ན། ‘‘འུ་ཐུག’’ ནི་ལ་ཌིན་སྐད་ཀྱི་‘‘ desperatus’’ནས་ཡོང་བ་ཡིན། དོན་དག་‘‘རེ་བ་བཙན་འཕྲོག་བྱས་པ་’’ལ་གོ་དགོས། ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ལ་སྦྱོར་སྐབས། དེའི་ནང་སྡུག་བསྔལ་དང་རེ་ཆད་གྱི་ནང་དོན་འདྲེས་ཡོད། ཨབ་གྷན་གྱི་བུད་མེད་དང་བུ་མོ་ལོ་གཞོན་དེ་ཚོའི་རང་སྲེག་ལ། ( ༢༠༠༩ ཟླ་ ༣ ནས་ ༢༠༡༠ ཟླ་ ༣ བར་སྲེག་ཐེངས་ ༡༠༣ བྱུང་ཡོད། ) ད་གཟོད་འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད་ཅེས་བརྗོད་ཆོག་པ་ཡིན། ཁོ་མོ་ཚོས་འཆི་དགོས་ལ་ཐུག་རུང་། ཡུན་རིང་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་ནང་མིའི་མནར་གཅོད་དང་མཐོང་ཆུང་མུ་མཐུད་མྱང་འདོད་མེད་ཚུལ་བཤད་ལ། ཀུན་སློང་དང་བྱ་སྤྱོད་དེ་རིགས་བྱུང་སྟངས་དྲིས་སྐབས། རང་སྲེག་ལམ་ལྷོངས་མ་བྱུང་བའི་ཨབ་གྷན་གྱི་བུད་མེད་ཚོས་རྟག་པར་‘‘ང་ཚོར་ཐར་ལམ་གཞན་མི་འདུག’’ཟེར། ཁོ་མོ་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ལ་ཀུན་སློང་དེ་རིགས་ཡོད་མཁན་ཚོར་འབོད་སྐུལ་ཅི་ཡོད་དྲིས་ནའང་། མོས་ཐ་ན་‘‘རང་གིས་རང་ཉིད་མེ་ལ་མ་བསྒྲོན། ཁྱོད་ལ་ཐར་ལམ་ཞིག་དགོས་ན། མེ་མདའ་སྤྱོད་དང་། ན་ཟུག་ཆུང་གི་རེད།’’ ཅེས་ལན་བཏབས་ཡོད།

     བོད་མིའི་རང་སྲེག་དེ་དང་རྦད་དེ་ལོགས་ཀ་ཡིན། དང་པོ། ད་བར་ལག་སོན་བྱུང་བའི་བདེན་དཔང་ཚང་མས། ཁོང་རྣམ་པའི་ཀུན་སློང་རླབས་ཆེའི་ལས་དོན་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ལས། འུ་ཐུག་ནས་སེམས་ཤུགས་ཆག་པའམ། སྤྱི་ཚོགས་གནོན་ཤུགས་དང་། དཔལ་འབྱོར་ཁག་ཁུར་སོགས་ཀྱིས་མིན་པ་གསལ་བོ་བཟོས་ཡོད། དཔེར་ན། མང་ཚོགས་ཀྱིས་གུས་བརྩི་ཆེ་ཞིང་ད་ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་༨ ཉིན་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་མཁན་སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷོས། ‘‘ངས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་དོན་སྒེར་གྱི་ཁེ་ཕན་དང་གནད་དོན་ཆེད་མིན། རང་དབང་བྲལ་བའི་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་ཕྱིར་བོད་ནང་ཕེབས་ཆེད་ཡིན།’’ཞེས་བྲིས་ཡོད། གཉིས་པ། བོད་མི་ཚོའི་རང་དབང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་ཡོད་ནའང་། ཁོ་ཚོའི་རེ་བ་ད་བར་བཙན་འཕྲོག་བྱེད་ཐུབ་མེད། བོད་མིའི་རང་སྲེག་གི་སྲོལ་འབྱེད་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ནས་ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར། ང་ཚོར་རེག་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ནས་བཤད་ན། རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་མཁན་ཚང་མ་བདེ་ཐང་དང་། སྐྱིད་པོ། ཁོང་ཚོར་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུ་ལས་གཞན་རང་སྲོག་གཅོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད། ‘‘བོད་མི་ཚོས་མ་འོངས་པར་རེ་བ་མ་བརླག ཉིན་ཞིག་སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་འཆར་ཡོང་གི་རེད།’’ སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷོའི་ཞལ་ཆེམས་ལས་འུ་ཐུག་མེད་པ་གསལ་བོ་བྱས་ཡོད་ལ། འདི་འདྲའི་མཇུག་འབྲས་བཟང་བོ་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་གཉེན་ཉེ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་མངོན་ཡོད། རང་ལོ་༢༢ ཡིན་པའི་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་ཟླ་ ༡ ཚེས ༡༤ ཉིན་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་རྗེས། ཁོང་གི་ཨ་མས་ ‘‘བོད་སྤྱི་པའི་དོན་དག་ཆེད་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་བྱས་’’པར་བརྟེན། ནང་མིས་ ‘‘ཁོང་གི་འདས་གྲོངས་ལ་འཕང་སེམས་མེད།’’ཅེས་གསུངས་ཡོད།

     འཇིགས་ཞུམ་བྲལ་བའི་ངོ་རྒོལ་འདི་རིགས་ལས་རེ་བ་འཁྲུངས་ཤིང་། ལྷག་པར་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་དྲག་གནོན་འོག་གདུག་རྩུབ་ལ་ངོ་རྒོལ་གདོང་ལེན་བྱེད་མཁན་ཚོར་ཧ་ལས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད། གསང་མྱུལ་བའི་ཉེས་མིང་འོག་ལོ་ ༦ རིང་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ནང་བསྡད་མྱོང་བའི་བོད་ཀྱི་རོལ་མོ་བ་དང་གློག་བརྙན་བཟོ་མཁན་ངག་དབང་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ཉེ་ཆེར་བཤད་དོན། ‘‘༡༩༩༧ ལོར། ང་ད་དུང་བཙོན་ཁང་ནང་ཡོད། ངས་རྒྱ་གར་ནས་ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་རང་སྲེག་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོས། ( …. ) བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་ནང་བཞིན། དེས་ང་ལ་བློ་སྤོབས་དང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་བཅུག་སོང་། རྒྱུ་མཚན། ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་དོན་དག་ཅིག་བྱུང་གི་ཡོད་པ་ཚོར་བས་ཡིན།’’ ཞེས་དང་། ཁོས་རྩལ་དུ་བཏོན་ནས་བཤད་དོན། ‘‘ཐུབ་བསྟན་དངོས་གྲུབ་ལགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་དེ་གོ་ཐོས་བྱུང་རྗེས། བོད་ནང་གི་བོད་མི་མང་ཆེ་བར་བློ་སྟོབས་དང་། སེམས་འགུལ་ཐེབས་ཡོད་པ་ངས་ཚིག་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་ཐུབ།’’ཟེར།
ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་འདི་དག་ལས། ང་ཚོས་འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་གང་ཡང་མཐོང་མི་ཐུབ་ལ། རེ་བ་བོར་བརླག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པའང་མཐོང་མི་ཐུབ། རང་སྲེག་དོན་རྐྱེན་འདི་དག་ལས་ང་ཚོས་གང་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི། བོད་ནང་གི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་གཞན་དག་ནང་བཞིན། ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་ཁེངས་ཤིང་། རེ་བ་ཆེན་པོ་དང་། ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡོད་པ་བཅས་ཡིན། རང་སྲོག་བློས་གཏོང་འདི་དག་གིས་མི་རིགས་ཧྲིལ་བོ་ཞིག་གི་རྨི་ལམ་དང་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གསལ་མཚོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ལས། གང་འདོད་དམ་སྣང་མེད་ངང་ལས་སླ་བོར་སྣོན་འཕྲི་བྱས་ཆོག་པའི་མི་སྒེར་རེ་ཟུང་གི་ནུས་མེད་བྱ་སྤྱོད་ལྟ་བུ་གང་ཡང་མིན།

     ‘‘འུ་ཐུག’’ ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་བཀོལ་ཉེས་བྱས་པར་མཚོན་ན། མང་པོ་ཞིག་ལ་ཀུན་སློང་གཞན་མེད་ནའང་། དེས་དཔའ་བོའི་མཛད་རྗེས་ཁག་ལ་ནག་ཐིགས་ཕབ་བཞིན་ཡོད། དེ་དག་ངེས་པར་གསལ་འདོན་བྱེད་འོས་པ་ཡིན། དང་པོ་མིའི་སེམས་ནང་བག་ཆགས་ངན་པ་སྟེ། ཁོང་རྣམ་པའི་རྩ་ཆེའི་ཀུན་སློང་དང་། ཆོད་སེམས། མངོན་འདོད་བཅས་ཀྱི་བརྩི་མཐོང་རྣམས་མངོན་གསལ་ཐོག་ཚད་ཇེ་དམའ་རུ་བཏང་ཡོད། དངོས་ཡོད་ཀྱི་གཞི་རྩ་གང་ཡང་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འུ་ཐུག་སྐོར་རྩལ་དུ་བཏོན་ནས་བཤད་བཞིན་པ་དེས། མིའི་སེམས་ནང་དཔའ་བོ་གང་ཞིག་གི་མཛད་སྤྱོད་དེ། འུ་ཐུག་ནས་གཡོལ་ཐབས་བཙལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་གམ། ཡང་ན་དེ་ལས་ཀྱང་ཐབས་སྐྱོ་བོ་སྟེ། ནུས་མེད་དམ། སྡར་མའི་ངང་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པའི་བག་ཆགས་འཇོག་ངེས་ཡིན། དེས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ནང་གནོད་ཚབས་ཆེ་བའི་མཇུག་འབྲས་བསྐྲུན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྱང་རང་སྲེག་བྱེད་མཁན་ཚོའི་བརྩི་མཐོང་ཇེ་དམའ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་གསལ་བོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། མ་ཟད། སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷོས་གསང་བའི་མཛའ་འབྲེལ་གྱི་དབང་གིས་རང་སྲོག་བཅད་ཚུལ་གྱི་དཀྲོག་གཏམ་ཡང་སྤེལ་ཡོད། འོན་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཉེས་འཛུགས་དེ་རིགས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་མེད། ལྷག་པར་དུ། ཐ་སྙད་བཀོལ་ཉེས་བྱས་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་ལ་ངོ་རྒོལ་བསྐྱར་ལངས་ཀྱི་བསམ་བློ་ལ་གནོད་པ་བསྐྱལ་ཡོད། ལས་འགུལ་འདི་རིགས་འུ་ཐུག་དང་རེ་མེད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ཞིག་ཏུ་བལྟས་པ་དེས། ང་ཚོས་མི་མངོན་པའི་གསར་བརྗེའི་རེ་མྱུག་དག་ཟུར་ནས་དམར་གསོད་གཏོང་པའི་ཉེན་ཁ་ཞིག་བརྒྱུད་བཞིན་པ་དེ་ཡིན། འདི་ནས། ང་ཚོས་མ་མཐར་ཡང་ངྷ་རམ་ས་ལའི་དཔོན་རིགས་ཚོར་ཚོར་ཤུགས་ཅན་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་གླེང་ཡོད།

     རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་སྐབས། ཁོང་ཚོའི་སེམས་ནང་ངེས་གཏན་གྱི་དམིགས་ཡུལ་འགའ་ཤས་ཡོད། རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་སྟངས་དེས། ཐེངས་གཅིག་རང་བཞིན་གྱི་འུར་ཟིང་ཙམ་བསླང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་མིན་པར། གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་འགོག་རྒོལ་ལས་འགུལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་ཆགས་ངེས་ཡིན་པ་ཁོང་ཚོས་གཏན་འཁེལ་ཚར་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་དོ་སྣང་འདྲེན་ཆེད་ཡིན་པར་ཡང་ཡང་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་གི་ཡོད་ནའང་། འགྲེལ་བཤད་དེ་རིགས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་དེ་ཙམ་གྱི་བདེན་པ་མིན། བོད་ཕྱི་ལོགས་དང་ནང་ལོགས་གང་ཡིན་ཡང་། བོད་མི་ཕལ་ཆེ་བས་དེ་སྔ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིས་ཁོ་ཚོའི་མངོན་འདོད་ཆེད་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་སྲིད་དོན་གྱི་ཆ་ཤས་ལེན་པར་རེ་བ་རྒྱག་མཚམས་བཞག་ཚར་ཡོད། མ་ཟད། རང་སྲེག་གནང་མཁན་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཞལ་ཆེམས་ནང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་སམ། ཡང་ན་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་གང་ཡང་གླེང་མེད། མངོན་གསལ་དོད་མིན་ལ་མ་བལྟས་པར། ཁོང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་བོད་མི་རྣམས་མཐུན་སྒྲིལ་རྡོག་རྩ་ཆིག་སྒྲིལ་ངང་། རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་ལ་ངོ་རྒོལ་གདོང་ལེན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན། འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་གང་ཡང་མེད། ཚོད་མེད་བརྙས་བཅོས་དེ་དག་གིས་ངོ་རྒོལ་བའི་སྙིང་སྟོབས་རྒྱས་བཅུག་ཅིང་། རང་སྲེག་གི་སྣེ་ཁྲིད་དེས་རྒྱུན་མཐུད་པའི་ལས་འགུལ་འདི་རིགས་མུ་མཐུད་བྱུང་བར་གདེང་ཚོད་བཟུང་ཡོད། སྤྲུལ་སྐུ་བསོད་བྷོའི་རང་སྲེག་རྗེས་མགོ་ལོག་ཁུལ་དང་། བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་རང་སྲེག་རྗེས་རྔ་བ་རྫོང་ཐོག་ཏུ་བྱུང་བའི་རང་བཙན་ངོ་རྒོལ་དེ་དག་གིས་གསལ་བོར་མཚོན་ཡོད། ངོ་རྒོལ་ཕྱི་མའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་ནི། ཉེན་རྟོག་པས་མེ་ལྕེ་ཁྲོད་ཀྱི་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་ཉེས་རྡུང་བཏང་བར་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད།

     རང་སྲེག་གཏོང་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཚོའམ། ལྷག་པར་ལས་འབྲས་རྣམ་བཞག་ལ་རྒྱུན་རིང་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་གྱི་གྲྭ་བཙུན་ཚོར་མཚོན་ན། ཁོང་ཚོས་རང་གི་བྱ་སྤྱོད་དེས་མཇུག་འབྲས་ངེས་ཅན་ཞིག་འདོན་ཐུབ་པའམ། རིགས་མཐུན་བོད་མི་ཚོའི་ཡིད་སུན་དང་འདོད་བློ་མ་ཁེངས་ས་དག་ཚོར་ཡོད་པར་བློ་དོགས་གང་ཡང་མེད། ཁོང་ཚོས་མོ་ཧྰ་མ་ངྷི་བྷོའ་རྫེ་རྫེ་( Mohamed Bouazizi )ཡི་སྐོར་གོ་ཐོས་བྱུང་ཡོད་ངེས། ཁོའི་རང་སྲེག་གིས་ན་ནིང་ཊོའུ་ནི་ཤི་ཡར་་བྱུང་བའི་གསར་བརྗེ་ལ་སྣེ་ཁྲིད་དང་། གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཨ་རབ་དཔྱིད་དཔལ་གྱི་ལས་འགུལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད། ( གཅིག་བྱས་ན་ཁོའི་སྐོར་གོ་མེད་ཀྱང་སྲིད། ) འོན་ཀྱང་། ཁོང་ཚོས་རང་གི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་གིས་ངོ་རྒོལ་ལ་ཧ་ལས་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཤིག་འདྲེན་ཐུབ་པར་གདེང་ཚོད་ཐུབ་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བློ་མི་བདེ་སའི་བོད་ཁུལ་གྱི་ས་ཆ་གང་སར་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་པ་དང་། ཉེན་རྟོག་པ། དམིགས་བསལ་ཉེན་རྟོག་པ་འབོར་ཆེན་འགྲེམ་འཇོག་བྱས་ཡོད་པ་ལ་གཅིག་ལྟོས་དང་། པེ་ཅིན་གྱིས་ལས་འགུལ་འདི་དག་གི་དངངས་ཚབས་རང་བཞིན་དེ་ཚོར་མེད་ཅེས་སུས་བཤད་ཐུབ། མ་ཟད་ལས་འགུལ་འདི་རིགས་ཀྱི་འཇིགས་སྣང་ལ་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་དོགས་ཟོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེས་ན། ངྷ་རམ་ས་ལས་ཅིའི་ཕྱིར་གནས་སྟངས་འདི་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་མེད་པ་ཡིན།

     བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ལམ་དབུ་མ་མཁྲེགས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དེས། རང་སྲེག་འདི་དག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་བར་འདང་ངེས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་ཡོད། ཐོག་མར། ཁ་གཏད་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་དག་དང་ཞི་མཐུན་ངོ་སྲུང་གི་གཞུང་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་བར་འགལ་ཟླ་ཡོད་ལ། མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཚོས་ཞི་མཐུན་འགྲིག་འཇགས་ནི་འགལ་ཟླ་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་ཉག་ཅིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་། དེ་ལས་ཀྱང་གལ་འགང་ཆེ་བ་ནི། རང་སྲེག་བྱེད་མཁན་ཚོའི་ནང་རང་བཙན་འདོད་མཁན་ཡོད་ལ། འགས་ཤས་ཀྱིས་བོད་དེ་‘‘རྒྱལ་ཁབ་’’ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ‘‘ཚད་མཐོའི་རང་སྐྱོང་’’ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་རྦད་དེ་ཉུང་བ་བསྟན་ཡོད།

     འདི་ལྟར་བལྟས་ཡོང་སྐབས། བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་བློ་བཟང་སེང་གེས་« ཝ་ཤིན་ཊོན་ཕོ་ཉའི་»ཐོག་བོད་པའི་རང་སྲེག་འདི་དག་‘‘འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད་’’ཅིག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་པ་དང་། ཉེ་ཆར་གྱི་བཅར་འདྲི་ཞིག་ནང་། ཁོས་‘‘དགེ་འདུན་པའི་རང་སྲེག་རོགས་རེ་བྲལ་བའི་སེམས་ཚོར་འོག་ཡོང་བར’’བཤད་པ་ནི་ཡ་མཚན་པའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་མིན་ལ། བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་འདིས། དུས་དབང་སྐབས་ཀྱི་བསྔོ་སྨོན་མཆོད་འབུལ་ཐོག་བོད་དོན་ཆེད་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་མཁན་ཚོའི་མཚན་གཞུང་བཀླགས་སྐབས། རྒྱུ་མཚན་གསལ་བོ་མེད་པར་བཀྲ་བྷེའི་མིང་ཕྱིར་བཏོན་པའང་ཡ་མཚན་པའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་མིན། རང ལོ་ ༢༠ སོན་པའི་ཁོང་ ༢༠༠༩ ལོའི་ཟླ་ ༢ བར་བོད་ནང་གི་རང་སྲེག་གནང་མཁན་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད།

     ཡིན་ན་ཡང་། ངྷ་རམ་ས་ལས་རང་སྲེག་གཏོང་མཁན་ཚོའི་དགོས་འདུན་ངོ་མ་ངོས་ལེན་མི་བྱེད་པའམ། རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་ལམ་ཁག་གིས་བོད་མིའི་རང་སྲེག་གི་དོན་དངོས་གནས་སྟངས་མ་སྤེལ་ཀྱང་རུང་། ད་ལྟའི་ཆར་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ནི་དོན་རྐྱེན་འདི་རིགས་ཡང་བསྐྱར་མི་འབྱུང་བ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། རང་སྲེག་མཚམས་འཇོག དམིགས་ཡུལ་ངོ་མའི་དགོས་འདུན་ཁག་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ལས། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་དམ་དྲག་ལྷོད་ཡངས་སུ་བཏང་ནས་དམག་མི་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་བཅུག་པ་ཙམ་ལས་མངོན་གྱུར་ཐུབ་པ་ཞིག་མིན། ལྕགས་ཁྲབ་འཁོར་ལོ་དང་འཕྲུལ་མདའ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་གདུག་རྩུབ་མནར་གཅོད་ཁྲོད་མཐོང་ཐུབ་པའི་ཕྱོགས་ངོས་ཙམ་ཡིན། རྒྱ་ནག་ལ་‘‘ཚོད་འཛིན་’’ (ཨ་རིའི་དམིགས་བསལ་བོད་དོན་སྐུ་ཚབ་འབྲེལ་མཐུད་པའི་ཆེད་སྤྱོད་མིང་ཚིག ) དགོས་འདུན་བཏོན་ནས་ས་གནས་བོད་མི་ཚོའི་དཀའ་ངལ་གང་འཚམ་སེལ་ཐུབ་རུང་། དེ་དག་གནས་སྐབས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཙམ་ཡིན། ནམ་ཞིག་ལ། ཡར་ལངས་ངོ་རྒོལ་བསྐྱར་དུ་འབྱུང་ངེས་ཡིན་ཞིང་། དངངས་ཚབས་དང་ཤི་རྨས་ཀྱང་ཚབས་ཆེའི་གནས་རིམ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་སྲིད།

     ཕྱོགས་གཞན་ནས་བཤད་ན། བསྐྱར་དུ་རྒྱུན་མཐུད་པའི་ལས་འགུལ་འདི་རིགས་ལ་གོ་སྒྲིག་དང་ཁ་གཏད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་ཡོད་ཚེ། བོད་ནང་གི་ཞེན་ཁོག་ཅན་ཚོར་རང་སྲེག་ལས་གཞན་པའི་ལས་འགུལ་རིགས་སྤེལ་བར་སྐུལ་སློང་ཐུབ་ངེས་ཡིན། ༢༠༠༨ ལོ་ནས་བཟུང་། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་རང་གི་ཆོད་སེམས་དང་སྙིང་སྟོབས་གསལ་བོར་བསྟན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་ལ་ཁ་གཏད་ཀྱི་འགོག་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཁག་ལོ་ངོ་བཞི་བོ་འདིའི་རིང་། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱུང་ཞིང་གཞི་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་རུ་སོང་ཡོད་ལ། ༡༩༥༠ ལོ་རབས་ནས་ད་བར་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་གནས་ཚད་ཅིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད། དེ་སྔ་རྒྱུན་དུ་ལངས་ཕྱོགས་ལ་འཛེམ་དོགས་བྱེད་མཁན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་། སྒྱུ་རྩལ་པ་དག་གིས་ཀྱང་ད་ནི་བློ་ཐག་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བརྟན་པོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། རང་བཙན་འདོད་མཁན་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་མཁན་སྔར་ལས་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད། མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཁ་གཏད་དུ་འགྲེང་པའི་དཔེ་མཚོན་སྟེ་‘‘ལྷག་དཀར་’’ལྟ་བུའི་ལས་འགུལ་རིགས་ཀྱང་བོད་ནང་གི་ས་ཆ་གང་སར་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཐོག རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གསར་དུ་འཕེལ་བཞིན་ཡོད། འགོག་རྒོལ་གྱི་ཐབས་ལམ་ཁག་མུ་མཐུད་ནས་གསར་གཏོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། འདོད་བློ་མ་ཁེངས་པའི་ཚོར་ཤུགས་བོད་ས་ཧྲིལ་བོ་ནས་དྲག་ཏུ་འཁོལ་བཞིན་ཡོད། འདི་ལྟའི་གཅིག་འདུས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་ཤིག་ད་བར་དུ་བྱུང་མྱོང་མེད།

     ལས་སླ་བོར་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། གནས་སྟངས་འདིའི་འོག་ནས། གལ་སྲིད་ངྷ་རམ་ས་ལས་ལས་འགུལ་འདི་རིགས་ནང་མཉམ་ཞུགས་དགོས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་འབོད་སྐུལ་ཞིག་བྱས་ཚེ། བོད་ནང་ཧ་ལས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐེབས་ངེས་པ་དེ་ཡིན། དཔེར་ན། བོད་ས་ཡོངས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་འབྲེལ་མི་བྱེད་པའི་རེ་སྐུལ་བྱས་ཚེ། དགའ་བསུ་ཐོབ་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད་ལ། གནས་སྟངས་ཀྱིས་འགྲིག་ན། རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་འཚོ་བའི་བོད་མི་ཕལ་ཆེ་བའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ངེས་ཡིན། དེ་ལས་དོ་སྣང་དགོས་ས་ཞིག་ནི། ཐབས་ལམ་འདིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བརྟན་བརླིང་གནས་བབ་ལ་ཡིད་ཆེས་བློ་གཏད་དང་། གསར་དུ་འདེམས་ཐོན་བྱུང་བའི་དབུ་ཁྲིད་ལ་རེ་བཅོལ་དང་རྗེས་འབྲངས་བྱེད་ངེས་པ་དེ་ཡིན། དེ་བས། ངས་འདི་ནས་ཡང་བསྐྱར་ངྷ་རམ་ས་ལའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་འཐབ་རྩོད་འདི་ལ་བཟུང་བའི་བློ་དོགས་དེ་གསལ་འདོན་བྱེད་འདོད། གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ། སྲིད་བྱུས་འདིས་རང་སྐྱོང་གཙོ་འདོན་བྱས་པ་གཅིག་བུ་མ་ཡིན་པར། ད་དུང་ལས་འགུལ་མི་སྤེལ་བ་དང་མགོ་བཏགས་བྱས་ཟིན་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་ལ། སྲིད་བྱུས་འདིས་གནའ་ནས་ད་བར་དུ་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་ཁ་ཕྱོགས་ལམ་སྟོན་བྱས་མྱོང་མེད། མིག་སྔའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་བའི་འབོད་སྐུལ་གསལ་བསྒྲགས་དང་ཁོའི་རྒྱ་ནག་གི་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་དམ་དྲག་གི་བློ་ཚབས་ལ་བལྟས་ན། ངྷ་རམ་ས་ལས་གནས་སྐབས་རིང་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་ཁག་ལ་རྟིང་སྐུལ་བྱེད་འཆར་མེད་པ་མངོན་གསལ་ཡིན།

     འོན་ཀྱང་། ངས་ཡིད་ཆེས་གཙང་མ་བྱེད་ཐུབ་པའི་དོན་གནད་ཅིག་ནི། གལ་སྲིད་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་ཚད་གཞི་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་སྤེལ་མ་ཐུབ་ཚེ། རང་སྲེག་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཚབས་ཆེའི་ལས་འགུལ་ཁག་མཚམས་འཇོག་མི་སྲིད་ལ། དེ་སྔའི་གནས་སྟངས་ལ་བསྐྱར་ལོག་བྱེད་རྒྱུ་ད་ལྟ་གདམ་ག་ཞིག་ཏུ་ཆགས་མེད། བོད་མི་ཚོར་ད་ནི་ཁ་ཕྱིར་འཁོར་ནས་ལོག་འགྲོ་སའི་ས་ཆ་གང་ཡང་ལྷག་མེད། འཇིགས་མེད་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་མཐའ་སྡོམ་བྱས་པའི་‘‘རྩམ་པའི་གསར་བརྗེ་’’ད་ལྟ་ལམ་དུ་ཆས་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན་ལ། དབྱིན་ཇིའི་གཞས་པ་ཕེ་ཊེར་གྷ་བྷེ་རལ་( Peter Gabriel ) གྱིས་སུ་ཊེ་ཝན་བྷེ་ཀོ་(Steven Biko )ལྷོ་ཨ་ཧྥུ་རི་ཀའི་བཙོན་ཁང་ནང་འདས་རྗེས་བྲིས་པའི་གཞས་ཚིག་ལྟར། ‘‘ཁྱོད་ཀྱིས་ཕུ་བཏབས་ནས་ལྭ་སྒྲོན་གསོད་ཐུབ་རུང་། མེ་དཔུང་ལ་དེ་ལྟར་བྱེད་མི་ཐུབ། གལ་སྲིད་མེ་ལྕེ་མཆེད་ཚར་ཚེ། རླུང་གིས་འབར་ཤུགས་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་ངེས།’’

     རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་མཁན་ཚོ་ནི་དོན་དམ་པའི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་པ་ཡིན། ཁོང་ཚོས་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཚད་མཐོའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའམ། ཡང་ན། ཆེས་བཟོད་ལྷག་དཀའ་བའི་ན་ཟུག་དག་མྱངས་ནས། རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་བཙན་འཛུལ་དབང་བསྒྱུར་འོག་ནས་འགྲོལ་ཐབས་གནང་ཡོད། མ་མཐར་ཡང་ད་ལྟ་ང་ཚོས་བྱེད་དགོས་པ་ནི། ཁོང་ཚོའི་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གི་དགོས་འདུན་ངོ་མ་དག་གསལ་འདོན་བྱེད་པ་ལས། མིག་རྒྱང་ཐུང་བའི་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་འོག ཁོང་ཚོར་མེད་པའི་བསམ་བློ་ཐོལ་བ་བསྣོན་མ་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་མིན། རང་སྲེག་གནང་མཁན་གྱི་ཕོ་མོ་སུ་ཡིན་ཡང་། ཁོང་ཚོ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་འུ་ལ་ཐུག་བཅུག་ཚར་བའི་མི་མིན་ལ། རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་རེ་བ་བཙན་འཕྲོག་ཟིན་པའི་མིའང་མིན། ཁོང་ཚོས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་དོན་ནི། རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་ཁེ་ཕན་ཆེད་དུ་དང་། རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་གཟི་བརྗིད་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན། ཁོང་ཚོས་བློས་གཏོང་དེས་སྟོབས་ཤུགས་གཞན་ཞིག་འདྲེན་ཐུབ་པ་ཤེས་ཡོད་པས་ཡིན། ནམ་ཞིག་བོད་ལ་རང་དབང་འཐོབ་པའི་རེ་བ་བཅིངས་ཡོད། ཁོང་ཚོ་ནི། རྒྱ་ནག་གི་གདུག་རྩུབ་སྲིད་བྱུས་ལ་མུ་མཐུད་ཁ་གཏད་གཅོག་པར་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྟེ། བོད་མི་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོས་མཐུན་སྒྲིལ་རྡོག་རྩ་ཆིག་སྒྲིལ་ངང་རང་བཙན་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པར་སྐུལ་སློང་བཏང་ཡོད། བོད་མིའི་རང་སྲེག་འདི་དག་རྒྱ་ནག་དམར་ཕྱོགས་མཉམ་རྒུད་ཀྱི་མགོ་འཛུགས་རྟགས་མཚན་ཡིན་པར་སྨོན།།

                                                                                                                                 ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་སྤེལ།

ངོ་སྤྲོད། ཁུར་སི་ཊོ་ཧྥུ . བྷེ་སོ་ཤེ། (Christophe Besuchet) ནི་སྒྱུ་རྩལ་ངེས་སྟོན་པ་དང་ Lungta » དུས་དེབ་ཐོག་མར་འདོན་མཁན་གྱི་གྲས་ཡིན། ཁོང་གིས་སུད་སུའི་TSG ཐེབས་རྩ་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་ལྷ་ས་དང་བོད་ཀྱི་ས་ཁྲ་གང་མང་བྲིས་མྱོང་ཡོད་ལ། ༡༩༩༤ ལོ་ནས་༡༩༩༩ ལོའི་བར། ངྷ་སར་ཨ་མྱེས་རྨ་ཆེན་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་དུ་དེབ་གཞི་ཇུས་འགོད་པ་གནང་མྱོང་ཡོད། ཁོང་ནི་དུས་ཡུན་རིང་བོའི་ནང་བོད་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ལས་འགུལ་བ་དང་། ད་ལྟ་སུད་སུའི་རང་བཙན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་བཅས་ཡིན།

སྒྱུར་མཆན། « རྩམ་པའི་གསར་བརྗེ། »ཞེས་པ་དྲ་ངོས་ལ་འཇོག་བདེ་དང་མི་ལ་དོ་སྣང་འདྲེན་ཆེད་བཏགས་པ་ལས། མ་རྩོམ་གྱི་ཁ་བྱང་ « འགོག་རྒོལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་ལས། འུ་ཐུག་གི་བྱ་སྤྱོད་མིན།» ཞེས་པ་འདི་ཡིན། མ་རྩོམ་མཇུག་ཏུ་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཚགས་ཁག་གི་ཡོང་ཁུངས་ ༡༢ ཙམ་བཀོད་འདུག་ནའང་། འདིར་དེ་དག་འདྲེན་པའི་ངལ་བ་བསྟེན་མེད། བོད་འགྱུར་ལ་དག་མིན་ཡོད་ཚེ་འབྲེལ་ཐག་འདིའི་ནང་http://www.rangzen.net/ཡོད་པའི་མ་རྩོམ་ལ་རྩ་འཛིན་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན།

ཁ་བརྡའི་རྩོམ་སྒྱུར་ཚོགས་ཆུང་གིས།
དབྱིན་ཡིག་ལ་གཟིགས་ན། 
དེ་ནི་ཆར་བས་སྦངས་བའི་འབར་མའི་ཞོགས་པ་ཞིག་རེད། སྐྱོ་ཉམས་ཀྱི་ཉི་འོད་ཀྲིན་ཤོག་སེར་པོ་ཞིག་དང་མཚུངས་པར་གྱང་མཐོན་པོའི་སྟེང་ནས་བཙོན་ཁང་གི་སྒོ་རར་གསེག་ཏུ་འཕྲོས་འོང། ང་ཚོས་སེམས་ཅན་གྱི་ལྕགས་ཁྲ་དང་འདྲ་བའི་གྲལ་སྒྲིག་ཅིང་མདུན་ངོས་ལྕགས་དྲ་ཉིས་བརྩེགས་ཀྱིས་བཟོས་ཡོད་པའི་ཉེས་ཅན་འདུག་སའི་ཁང་ཆུང་དེའི་ཕྱི་ལོག་ཏུ་སྒུག་ནས་བསྡད་ཡོད། ཁང་ཆུང་རེ་རེའི་དཀྱིལ་ལ་ཕི་ཀྲི་བཅུ་དང་ཞེང་ལ་ཕི་ཀྲི་བཅུ་ཡོད་ཅིང། ནང་དུ་པང་ལེབ་ཀྱི་ཉལ་ཁྲི་གཅིག་དང་འཐུང་ཆུའི་རྫ་མ་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་མི་འདུག། ཁང་ཆུང་འགའ་རེའི་ནང་དུ་སྨུག་མདོག་གི་ཕོ་གསར་འགས་ཀམ་པ་ལི་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ལ་གཡོགས་ནས་ལྕགས་དྲ་ནང་མ་དེར་བསྙེས་ནས་ཙོག་པར་བསྡད་འདུག ཁོ་ཚོ་ནི་བདུན་ཕྲག་གཅིག་གམ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་དཔྱང་གསོད་བྱེད་རྒྱུར་ངེས་པའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཟིན་པ་དག་རེད།

མི་ཞིག་ཁོ་བོའི་ཁང་མིག་གི་ཕྱི་ལོག་ཏུ་ཁྲིད་ནས་སླེབས་སོང། ཁོ་བོ་ནི་མགོ་སྐྲ་བཞར་ཞིང་མིག་མདངས་མི་གསལ་ལ། ལུས་པོ་སོག་མའི་ཕོན་པོ་ལྟར་སྐམ་པའི་ཧིན་རྡུ་ཆོས་པ་ཞིག་རེད། ཁོ་བོར་སྟུག་ཅིང་འཐོར་བའི་སྨ་ར་སྐྱེས་ཡོད་པས། སྨ་ར་དེ་ཁོ་བོའི་ལུས་པོ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཞིང་། གློག་བརྙན་དུ་ཡོད་པའི་དགོད་སྤྲོ་གཏམ་གླེང་བའི་སྨ་ར་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད། བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་རྒྱ་གར་བ་གཟུགས་རིང་དྲུག་གིས་སྲུང་བཞིན་དཔྱང་ཐག་ཏུ་འགེལ་བར་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་རེད། མི་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཁོ་བོར་ལྕགས་སྒྲོག་རྒྱབ་ཅིང་ལྕགས་ཐག་ཅིག་ལྕགས་སྒྲོག་གི་ཁུར་འགོར་ལངས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐེད་རགས་ལ་བཏགས་པ་དང། ཁོ་བོའི་ལག་པ་གཉིས་གཟུགས་པར་དམ་གྱིས་བསྡམས་པའི་སྐབས་སུ། མི་གཉིས་ཀྱིས་ལག་ཏུ་མེ་མདའ་བཟུང་ཞིང་རྩེ་གྲི་བཏགས་ཏེ་འགྲམ་དུ་ལངས་ནས་བསྡད་འདུག ཁོ་ཚོ་ཁོ་བོའི་ཐག་ཉེ་སར་འཚང་ཞིང་ལག་པ་ཁོ་བོའི་ཐོག་ཏུ་གཟབ་ནན་གྱིས་བཞག་ཅིང་བྱིལ་བྱིལ་བྱེད་ཞོར་དུ་སྤར་བཟུང་བྱས་ཞོར་ཁོ་བོར་རེག་པར་བྱས་ཏེ་གནས་དེར་ཡོད་པར་གཏན་འཁེལ་བྱས། དེ་ནི་མིས་ཕྱིར་ཆུ་ནང་དུ་མཆོངས་ཆོག་ཆོག་གི་ཉ་གསོན་པོ་ཞིག་་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དང་མཚུངས། འོན་ཀྱང། ཁོ་བོས་ཅི་ཞིག་བྱུང་བཞིན་པ་ཡང་མི་ཤེས་པ་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལག་ངར་ཤུགས་ཟད་པ་ལྟར་ཐག་པའི་ཕྱོགས་སུ་བསྲིངས་བཞིན་རྒོལ་ལན་ཅུང་ཙམ་མེད་པར་ལངས་ནས་འདུག

ཆུ་ཚོད་བརྒྱད་པ་ཟིན་པ་དང་རྒྱང་ཐག་རིང་བའི་དམག་མིའི་སྡོད་ཁང་ནས་ཉམས་ང་བའི་དམག་དུང་ཞིག་བཞའ་ཚན་གྱི་ཁ་དབུགས་བརྒྱུད་ནས་ནས་གྲགས་ཡོང། ང་ཚོ་དང་ལོག་ཀར་བསྡད་ཡོད་པའི་བཙོན་ཁང་གི་བཀོད་འདོམས་པས་ཚོར་སྣང་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྡོ་ཧྲུག་ལ་དབྱུག་པས་བསྣུན་ནས་བསྡད་འདུག ཁོ་བོ་ནི་སྨ་ར་སྐྱ་བོ་དང་ལྡན་ཞིང་སྐད་གདངས་རྩུབ་པའི་དམག་གི་སྨན་པ་ཞིག་རེད། ༼དཀོན་མཆོག་གི་ཆེད་དུ་མགྱོགས་པོ་བྱོས་དང། ཧྥརན་སེ་སི། མི་དེ་དུས་ཚོད་འདི་ལ་ཤི་ཚར་དགོས་ངེས་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ད་དུང་གྲ་སྒྲིག་བྱས་མེད་དམ།༽ ཁོ་བོས་ཁོང་ཁྲོའི་ངང་ནས་སྨྲས།

སྟོད་ཐུང་དཀར་པོ་དང་གསེར་མདོག་གི་མིག་ཤེལ་གྱོན་མཁན་བཙོན་སྲུང་འགོ་བ། ད་ར་བིའི་མི་རྒྱག་པ་ཧྥརན་སེ་སི་ཡིས་རང་གི་ལག་པ་ནག་པོ་དེ་གཡུག་ཞོར། ༼ལགས་སོ། སྐུ་ངོ། ལགས་སོ། སྐུ་ངོ།༽ ༼ཚང་མ་ཡིད་ཚིམ་པོའི་ངང་ནས་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ཚར་སོང་། དཔྱང་མི་དེས་སྒུག་ནས་ཡོད། ང་ཚོས་འགོ་འཛུགས་ཆོག ༽ ཟེར།

༼བཟང་གི དེ་ན། མགྱོགས་པར་ལག་བསྟར་བྱོས། ལས་དོན་འདི་མ་འགྲུབ་བར་དུ་བཙོན་པ་ཚོར་ཞོགས་ཟས་རག་གི་མ་རེད། ༽

ང་ཚོ་དཔྱང་སྟེགས་ཡོད་སར་བསྐྱོད། ལག་ཏུ་མེ་མདའ་གསེག་ཏུ་བཟུང་ཡོད་པའི་བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་གཉིས་བཙོན་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་བསྐྱོད། གཞན་གཉིས་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དང་ཐག་ཉེ་ས་ནས་དཔུང་བ་དང་ཕྲག་པར་འཇུས་ནས་ཁོ་བོར་འབུད་རྒྱག་བཏང་བ་དང་སྐྱོར་བར་ཡང་བྱས་ཏེ་མདུན་དུ་བསྐྱོད། ཁྲིམས་དཔོན་སོགས་ང་ཚོ་གཞན་རྣམས་རྗེས་དེད་ནས་ཕྱིན། ང་ཚོ་ཕི་ཀྲི་སུམ་ཅུ་ཙམ་བསྐྱོད་མཚམས་སུ། གློ་བུར་དུ། རུ་སྒྲིག་བཀའ་རྒྱ་དང་ཉེན་བརྡ་མེད་པར་འགྲོ་མཚམས་བཞག་སོང། དངངས་སྐྲག་ཆེ་བའི་དོན་དག་ཅིག་བྱུང་སོང་སྟེ། གང་ནས་ཡོང་བ་མི་ཤེས་བའི་ཁྱི་ཞིག་སྒོ་རར་སླེབས་འདུག། ཁྱི་དེས་མི་ཚོགས་མང་པོ་ཞིག་མཉམ་དུ་ཡོད་པ་མཐོང་བར་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོས་ཟུག་སྐད་ཆེན་པོ་སྒྲོག་བཞིན་ང་ཚོའི་དཀྱིལ་ནས་འཕགས་མཆོང་བྱེད་ཅིང། ང་ཚོའི་མཐའ་ནས་མཆོང་ལྡིང་བྱེད། དེ་ནི་ཕྱེད་ཨེ་རེ་སྒྲེལ་དང་ཕྱེད་ཕ་རེ་འ་ཡིན་པའི་སྤུ་ཅན་གྱི་ཁྱི་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ཡུན་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་ཁྱི་དེ་ང་ཚོའི་མཐའ་ནས་མཆོངས་རྒྱུགས་བྱས་སོང། དེ་ནས་སུ་ཡིས་ཀྱང་འགོག་མ་ཐུབ་པའི་སྔོན་ནས་ཁྱི་དེ་བཙོན་མའི་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུགས་ཤིང་ཡར་ལ་མཆོངས་ཏེ་ཁོ་བོའི་ངོ་ལ་ལྕེ་ལྡག་བྱེད་པར་བརྩོན། ཚང་མ་དངངས་སྐྲག་གིས་འགྱིང་ཞིང། ཁྱི་དེ་འཛིན་པར་ཡང་ཕྱི་བྱོལ་བྱས།
༼སུས་དུད་འགྲོ་སྡིག་ཅན་དེ་འདི་རུ་སླེབས་སུ་བཅུག་པ་རེད་དམ། གཅིག་གིས་བཟུང་དང།༽ བཀོད་འདོམས་པས་ཁོང་ཁྲོའི་ངང་དེ་སྐད་སྨྲས།

བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་ཞིག་སྲུང་ཆའི་གནས་དང་ཁ་བྲལ་ཏེ་ཁོབ་ཏོའི་ངང་ཁྱི་དེའི་རྗེས་སུ་རྒྱུགས། འོན་ཀྱང། ཁྱི་དེ་རྩེད་མཆོངས་དང་འཕགས་མཆོངས་བྱེད་བཞིན་ཁོ་བོའི་ལག་སྣེ་དང་ཐག་རིང་དུ་གྱེས་ཏེ་ཡོད་ཚད་རྩེད་མོ་དེའི་ཆ་ཤས་སུ་ཁྲིད་སོང། ཡོ་ཨེ་ཤེ་ཡའི་བཙོན་སྲུང་བ་གཞོན་ནུ་ཞིག་གིས་རྡོ་ཧྲུལ་སྙིམ་གང་བླངས་ཏེ་ཁྱི་དེ་འདེད་པར་བརྩོན། འོན་ཀྱང། ཁྱི་དེ་རྡོ་ལ་གཡོལ་ནས་ང་ཚོའི་རྗེས་སུ་ཡང་བསྐྱར་སླེབས་སོང། དེའི་ཟུག་སྐད་བཙོན་ཁང་གི་གྱང་ངོས་ལས་བྲག་ཅར་འཁོར། བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བཟུང་ཡོད་པའི་བཙོན་པ་དེས་འདི་ནི་དཔྱང་གསོད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ཡིན་པ་ལྟར་དོ་སྣང་མེད་པར་བལྟས་ནས་བསྡད་འདུག དེ་ནི་མི་ཞིག་གིས་ཁྱི་དེ་མ་བཟུང་བའི་སྔོན་གྱི་སྐར་མ་འགའ་རེད། དེ་ནས་ང་ཚོས་ངའི་ལག་རས་ཁྱི་དེའི་སྐེ་འཁོར་དུ་བཏག་རྗེས་ཡང་བསྐྱར་མདུན་དུ་བསྐྱོད་པ་ཡིན།

དེ་ནི་དཔྱང་སྟེགས་ནས་ཕི་ཀྲི་ཉིས་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ཡོད་པའི་ས་རེད། ངས་མདུན་དུ་བསྐྱོད་བཞིན་པའི་བཙོན་པའི་སྨུག་མདོག་གི་གཅེར་བུའི་རྒྱབ་ངོས་སུ་བལྟས། ལག་པ་བསྡམས་པའི་ཁོ་བོ་པུས་མོ་བརྐྱངས་མ་མྱོང་བའི་རྒྱ་གར་བ་ཕར་གཡོ་ཚུར་གཡོའི་འགྲོ་སྟངས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལྷན་དུ་ཁོབ་ཏོའི་ངང་བསྐྱོད་བཞིན་ཡོད་ན་ཡང་ཅུང་བརྟན་པོར་མངོན། གོམ་པ་རེ་རེའི་མཚམས་སུ་ཁོ་བའི་ཤ་གནད་དག་རང་སར་འགྲོ་ཞིང། ཐོད་ལྤགས་སུ་ཡོད་པའི་སྐྲ་ལོ་ཡར་མར་དུ་ལྡིང་ལ། རྐང་བའི་རྗེས་ཀྱང་རྡོ་ཧྲུལ་རློན་པའི་ངོས་སུ་བཀོད་འདུག མཚམས་ཤིག་ལ་མི་གཞན་གྱིས་ཁོ་བོའི་དཔུང་པ་རེ་རེ་ནས་འཇུས་ཡོད་ན་ཡང། ཁོ་བོས་གོམ་པ་ཅུང་ཙམ་ཟུར་དུ་སྤོས་ནས་ལམ་དུ་ཡོད་པའི་འདམ་ཆུ་དེ་དང་ཡོལ་བར་བྱས།

དེ་ནི་ཁྱད་མཚར་པོ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་དུས་སྐབས་དེའི་སྔོན་ལ་ངས་ལུས་ཕུང་བདེ་ཞིང་ཤེས་པ་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་གསོད་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་མཚོན་པ་ཤེས་ཀྱི་མེད། ངས་མི་དེ་འདམ་ཆུ་དང་གཟུར་ནས་འགྲོ་བ་མཐོང་དུས། ངས་གསང་བ་ཞིག་སྟེ་ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པའི་ཚེ་སྲོག་ཅིག་ཇེ་ཐུང་དུ་གཏོང་བའི་བརྗོད་མི་ཤེས་བའི་ནོར་འཁྲུལ་དེ་མཐོང་སོང། མི་འདི་འཆི་བཞིན་མི་འདུག ཁོ་བོ་ང་ཚོ་གསོན་པ་ནང་བཞིན་གསོན་ནས་འདུག ཁོ་བོའི་དབང་བོ་དག་གིས་ལས་ཀ་བྱེད་བཞིན་འདུག་སྟེ། ནང་ཁྲོལ་གྱིས་ཟས་འཇུ་ཞིང། པགས་པས་རང་ཉིད་བསྐྱར་བཟོ། སེན་མོ་སྐྱེས་ཤིང། ཕུང་གྲུབ་གྲུབ་བཞིན་འདུག ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པའི་ལྐུགས་རྟགས་ཤིག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག ཁོ་བོ་དཔྱང་སྟེགས་ནས་ལྷུང་བའི་སྐབས་ཏེ་ཁོ་བོ་རླུང་བུ་བརྒྱུད་ནས་མར་ལ་ཟགས་ཤིང་འཚོ་ཁོམ་སྐར་ཆའི་བཅུ་ཆ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་སྐབས་ལ་ཁོ་བོའི་སེན་མོ་ད་དུང་ཡང་སྐྱེས་བཞིན་ཡོད་ངེས། ཁོ་བོའི་མིག་གིས་རྡོ་ཧྲུལ་སེར་པོ་དང་གྱང་སྐྱ་བོ་མཐོང་ཞིང། ཁོ་བོའི་ཀླད་པས་ད་དུང་ཡང་དྲན་གསོ་ཞིང་ཚོད་དཔག་བྱེད་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་འདྲེན་བཞིན་ཡོད་ལ། རྡོ་ཧྲུལ་དེ་དག་གི་སྐོར་ལ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་འདྲེན་བཞིན་ཡོད། ཁོ་བོ་དང་ང་ཚོ་ནི་འཛམ་གླིང་འདི་མཐོང་ཞིང་གོ་ལ། ཚོར་ཞིང་རྟོགས་ནས་ལྷན་དུ་བསྐྱོད་བཞིན་པའི་མིའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྐར་མ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ། གློ་བུར་བའི་ཐག་སྒྲ་ཞིག་དང་ལྷན་དུ་ང་ཚོའི་ནང་གི་མི་ཞིག་འགྲོ་ངེས་རེད། ཚེ་སྲོག་ཅིག་ཇེ་ཉུང། འཛམ་གླིང་ཞིག་ཇེ་ཉུང།

དཔྱང་སྟེགས་ནི་བཙོན་ཁང་གི་ར་བ་གཙོ་བོ་ལས་ལོགས་སུ་བཀར་ཡོད་པའི་ལྷས་ར་ཆུང་ངུ་ཞིག་ན་ཡོད་ཅིང་དེ་ཚེར་མ་ཅན་གྱི་རྩྭ་ལྡུམ་གྱིས་ཁེངས་འདུག དེ་ནི་གཞོགས་གསུམ་ཅན་གྱི་སྤྱིལ་ཁང་ཞིག་དང་འདྲ་བར་ས་ཕག་གར་ལངས་བྱས་པར་ལྕམ་པང་ལེབ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། དེའི་སྟེང་དུ་ཐག་པ་དཔྱང་ཡོད་པའི་གདུང་མ་གཉིས་དང་ལྕགས་རྒྱ་གྲམ་མ་ཞིག་འདུག སྐྲ་མདོག་སྐྱ་བོ་ཡིན་ལ་ལུས་ལ་བཙོན་མའི་སྒྲིག་ཆས་དཀར་པོ་གྱོན་ཡོད་པའི་དཔྱང་མི་དེས་རང་གི་འཕྲུལ་ཆས་དེའི་འགྲམ་ན་སྒུག་ནས་འདུག ང་ཚོ་ནང་དུ་འཛུལ་དུས་ཁོ་བོས་ཉམ་ང་ཞིང་བག་འཁུམ་གྱི་ཉམས་ཤིག་གིས་ང་ཚོར་འཚམས་འདྲི་ཞུས། ཧྥ་རན་སེ་སིའི་ཚིག་གཅིག་སྨྲས་མ་ཐག བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བཙོན་པ་སྔོན་ལས་དམ་པོར་བཟུང་ཞིང། ཁྲིད་མ་འདེད་ཀྱིས་དཔྱང་སྟེགས་སར་སྐྱེལ་ཞིང། ཁོ་བོ་ཁོབ་ཏོའི་ངང་སྐེ་འཛེགས་འགོས་པར་རོགས་པ་བྱས། དེ་ནས་དཔྱང་མི་དེ་ཡར་ལ་འགོས་ཤིང་། ཐག་པ་བཙོན་པ་དེའི་སྐེ་ལ་བསྐོན།

ང་ཚོས་ཕི་ཀྲི་བཅོ་ལྔའི་མཚམས་ནས་སྒུག་ནས་བསྡད། བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པས་དཔྱང་སྟེགས་ཀྱི་མཐའ་ནས་སྒོར་སྒོར་ཡིན་ལ་མིན་ལ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་ནས་བསྐོར། དེ་ནས། ཐག་པས་བསྡམས་ནས་ཚར་མཚམས་སུ། བཙོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྷའི་མིང་ནས་འབོད་བཞིན་སྐད་ཅོར་རྒྱབ་བྱུང། དེ་ནི་མཐོ་ཞིང་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱི་༼ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག ༽ཡིན་པ་ལས་སྨོན་ལམ་དང་རོགས་བྱེད་པར་འབོད་པ་ལྟ་བུའི་ཛ་དྲག་དང་དངངས་སྐྲག་ཅན་ཞིག་མ་རེད། འོན་ཀྱང། དེ་ནི་དྲིལ་བུ་དཀྲོལ་བ་ལྟར་རྒྱུན་སྙོམ་ཞིང་འགྱུར་ཁུགས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། ཁྱི་དེས་སྒྲ་དེའི་ལན་དུ་ཟུག་ངུ་བཏོན། གྲོ་ཞིབ་ཀྱི་ཁུག་མ་དང་འདྲ་བའི་སྲིང་བལ་གྱི་ཁུག་མ་དེ་བཙོན་པའི་གདོང་པར་གཡོག་ཅིང། དཔྱང་མི་དེ་དཔྱང་སྟེགས་སྟེང་ལངས་ནས་བསྡད་འདུག འོན་ཀྱང་རས་ཀྱིས་མནན་བའི་སྐད་གདངས་དེ་ད་དུང་ཡང་ཉམས་པ་མེད་པ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གྲགས་བྱུང། ༼ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག༽

དཔྱང་མི་དེ་མར་བབས་ཞིང་འཇའ་ཤིང་ལ་འཇུས་ནས་གྲ་སྒྲིག་གིས་ལངས་འདུག སྐར་མ་འགའ་འགོར་བ་འདྲ། བཙོན་མའི་བརྟན་ཞིང་རས་ཀྱིས་བཏུམ་པའི་སྐད་ཅོར་དེ་ནམ་ཡང་འདར་ཁྱོར་མེད་པར་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གྲགས། ༼ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག ཁྱབ་འཇུག༽ མགོ་བོ་བྲང་དུ་བསྣར་བའི་བཀོད་འདོམས་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུག་པས་ས་ལ་བསྣུན་བཞིན། བཙོན་པ་དེར་སྐད་ཅོར་གྲངས་ངེས་ཅན་ཞིག་སྟེ་ལྔ་བཅུའམ་བརྒྱ་རྒྱག་ཏུ་འཇུག་པ་ལྟར་ཁོ་བོས་བཙོན་པའི་སྐད་ཅོར་བརྩི་བཞིན་པ་འདྲ། ཚང་མའི་མདོག་འགྱུར་འདུག རྒྱ་གར་གྱི་མི་དེ་ཚོ་འཚིག་ཇ་ལྟར་སྐྱ་བོར་གྱུར་བ་དང། རྩེ་གྲི་རེ་གཉིས་ཡོམ་ཡོམ་བྱེད་བཞིན་འདུག ང་ཚོས་ལྕག་གིས་བཀྲབ་ཅིང་ངོ་གདོང་གཡོག་པའི་དཔྱང་མི་དེར་བལྟ་བཞིན་ཁོ་བོའི་སྐད་ཅོར་ལ་ཉན། སྐད་ཅོར་རེ་རེ་ནི་མི་ཚེའི་སྐར་ཆ་རེ་རེ་རེད། ཨོ། ཁོ་བོ་མྱུར་དུ་གསོད་ཅིག དེ་ཚར་བར་བྱོས། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་སྐད་ཅོར་དེ་མཚམས་གཅོད་ཅིག་ཅེས་བའི་ཚོར་སྣང་འདི་ང་ཚོ་ཚང་མའི་སེམས་སུ་ཡོད།

གློ་བོར་དུ་བཀོད་འདོམས་པས་བློ་ཐག་བཅད་དེ། མགོ་བོ་ཡར་རྒྱས་ཤིང་འཁར་བ་མྱུར་དུ་གཡུག་ཞོར་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་བ་ལྟར་༼འགོ་རྩོམ། ༽ཅེས་སྐད་རྒྱབ་སོང།

ཁྲང་ལང་ཞེས་བའི་སྒྲ་ཞིག་གྲགས་རྗེས་ཡོངས་སུ་ལྷིང་འཇགས་སུ་གྱུར། བཙོན་པ་དེ་མེད་པར་གྱུར་ཅིང། ཐག་པ་རང་འགུལ་གྱིས་གྲིམ་བཞིན་གདའ། ངས་ཁྱི་དེ་གློད་པ་ཡིན། དེ་དཔྱང་སྟེགས་ཀྱི་རྒྱབ་ངོས་སུ་རྒྱུགས་སོང། དེར་སླེབས་མ་ཐག་ཅུང་ཙམ་བསྡད་དེ་ཟུག་རྗེས། སྒོ་རྭའི་ཟུར་ཞིག་ལ་རྒྱུགས་ཏེ་རྩྭ་ཡན་གྱི་དཀྱིལ་ནས་ང་ཚོ་ལ་ཞེད་སྣང་གིས་བལྟས་འདུག ང་ཚོ་དཔྱང་སྟེགས་ལ་སྐོར་བ་རྒྱབ་ཏེ་བཙོན་པ་དེའི་ལུས་པོ་ལ་བལྟ་ཞིབ་བྱེད་དུ་སོང། ཁོ་བོ་སྲོག་མེད་རྡོ་ལྟར་རྐང་རྩེ་ཁ་ཐུག་ས་ལ་གཏད་དེ་དཔྱང་ཞིང་དལ་བའི་ངང་སྐོར་བ་འཁོར་བཞིན་འདུག

བཀོད་འདོམས་པས་འཁར་བ་བསྲིངས་ཏེ་གཅེར་བའི་གཟུགས་པོ་དེར་བཙུགས་ཤིང་། དེ་ཕར་གཡོ་ཚུར་གཡོ་ཅུང་ཙམ་བྱས། བཀོད་འདོམས་པས་༼ཁོ་འགྲིགས་ཤག༽ཟེར། ཁོ་དཔྱང་སྟེགས་འོག་ནས་ཕྱིར་ཐོན་རྗེས་ཁོས་དབུགས་རིང་པོ་ཞིག་ཕྱིར་བཏང་བྱུང། ཡིད་མུག་གི་མདངས་དེ་ཁོ་བོའི་གདོང་ནས་གློ་བུར་དུ་མེད་པར་གྱུར། ཁོས་ལག་འདོགས་ཆུ་ཚོད་ལ་ཅིག་བལྟས་ཏེ་༼བརྒྱད་པ་ཡོལ་ནས་སྐར་མ་བརྒྱད། བཟང་གི དེ་རིང་ཞོགས་པར་འདི་ཙམ་ཡིན། དཀོན་མཆོག་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ།༽ཟེར།

བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པས་རྩེ་གྲི་བླངས་ཏེ་བསྐྱོད། ཁྱི་དེ་ཁུ་སིམ་པོར་གྱུར་ཅིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ནོར་འཁྲུལ་བྱས་པར་ངེས་ཤེས་རྙེད་དེ་ཁོ་ཚོའི་རྗེས་སུ་བྲོས། ང་ཚོ་དཔྱང་སྟེགས་ཀྱི་སྒོ་ར་ནས་ཐོན་དེ་བཙོན་པས་སྒུག་ནས་ཡོད་པའི་ཉེས་ཅན་གྱི་ཁང་མིག་བརྒལ་ཏེ་བཙོན་ཁང་གི་སྒོ་ར་དབུས་མར་འབྱོར། རྒྱུག་པ་ཐོགས་པའི་བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པའི་བཀའ་འོག་ན་ཡོད་པའི་ཉེས་ཅན་ཚོས་སྔ་ས་ནས་ཞོགས་ཟས་ལེན་བཞིན་འདུག ལྕགས་ཟོ་འཁྱེར་བའི་བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྐོར་བ་རྒྱག་ཞོར་འབྲས་ལྡུག་སྐབས་ཁོ་ཚོ་གྲལ་རིང་ཞིག་ཏུ་ཙོག་པུར་བསྡད་འདུག་ཅིང་མི་རེའི་ལག་ན་ལྕགས་ཕོར་ཆུང་ངུ་རེ་འདུག དེ་ནི་དཔྱང་གསོད་དེའི་རྗེས་ཀྱི་ཁྱིམ་དང་ཅུང་འདྲ་བའི་སྐྱིད་པའི་སྣང་བརྙན་ཞིག ལས་དོན་དེ་གྲུབ་པས་ང་ཚོར་ངལ་གསོ་ཚད་མེད་ཐེབས། མི་གཅིག་ལ་གཞས་གཏོང་བའི་སེམས་ཤུགས་ཤིག་སླེབས་ཏེ་ཁོ་བོས་ཤར་རྒྱག་ལ་དགོད་ཁ་བསླངས། སྐད་ཅིག་མ་དེར་ཚང་མ་སྤྲོ་སྣང་ཆེན་པོའི་གླེང་མོལ་ལ་རོལ།

ངའི་འགྲམ་དུ་བསྐྱོད་བཞིན་པའི་ཡོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་མི་དེས་ཁོ་བོ་ཡོང་སའི་ཕྱོགས་སུ་གུས་བཀུར་ཞུ་བཞིན། ཤེས་མདོག་གི་འཛུམ་མདངས་ཤིག་སྟོན་ཞོར། ༼སྐུ་ངོ། ཁྱེད་ཀྱིས་མཁྱེན་སོང་ངམ། ང་ཚོའི་གྲོགས་པོ་༼ཁོ་བོས་ཤི་ཚར་བའི་མི་དེར་གོ་བཞིན་ཡོད།༽ཁོས་རང་ཉིད་ཀྱི་རེ་འདུན་རྩིས་མེད་དུ་བཏང་བ་ཚོར་སྐབས། ཁོས་ཁོའི་ཁང་པའི་ཞ་ལར་གཅིན་པ་ཤོར། ཞེད་སྣང་གིས། ངའི་ཐ་མག་ཅིག་ལེན་རོགས། སྐུ་ངོ། ཁྱེད་ཀྱིས་ངའི་དངུལ་སྒམ་གསར་པ་འདི་སྣང་བར་འགྲོ་བཞིན་མི་འདུག་གམ སྐུ་ངོ། སྒམ་བཙོང་མཁན་གྱི་ས་ནས། སྒོར་གཉིས་ཕྱེད་སྤྲད་པ་ཡིན། ཉམས་ལྡན་ཡོ་རོབ་ཀྱི་བཟོ་ལྟ་རེད། ༽

མི་ཁ་ཤས་ཤིག་གད་མོ་བགད་སོང། ཅི་ཞིག་ལ་གད་མོ་དགོད་པ་སུ་ལ་ཡང་གསལ་ཆ་མེད་པ་འདྲ།

ཧྥརན་སེ་སི་བཀོད་འདོམས་པའི་འགྲམ་ནས་བསྐྱོད་བཞིན་དགོས་མེད་ཀྱི་སྐད་ཆ་མང་པོ་སྨྲས། ༼རེད། སྐུ་ངོ། ཚང་མ་ང་ཚོའི་འདོད་དོན་ལྟར་གྲུབ་སོང། དེ་ནི་རྦད་དེ་རྫོགས་སོང། ཐག འདི་ལྟར། དེ་ནི་རྟག་དུ་འདི་འདྲ་མ་རེད། ཨོ། མ་རེད། ངས་སྨན་པར་འགན་འཁུར་དཀྲི་ཏེ་དཔྱང་སྟེགས་ཀྱི་འོག་ནས་བཙོན་པའི་རྐང་པ་འཐེན་ཏེ་ཤི་བ་ཚར་བ་གཏན་འཁེལ་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་འགའ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང། རྦད་དེ་བློ་ངོར་མི་འགྲོ་བ་རེད། ༽

༼སྒུལ་དུ་བཅུག་པ་རེད། ཨ། དེ་ཡག་པོ་མ་རེད། ༽བཀོད་འདོམས་པས་དེ་ལྟར་ཟེར།

༼ཨ། སྐུ་ངོ། ཁོ་ཚོ་གཤིས་གྱོང་བོ་ཡིན་ན་དེ་ལས་སྡུག་པ་རེད། ངས་དྲན་པར། ང་ཚོས་མི་ཞིག་ཕྱི་ལོག་ཏུ་ལེན་སྐབས་ཁོ་བོ་བཙོན་ཁང་གི་ལྕགས་དྲར་འཐམ་ནས་བསྡད་པ་རེད། ཁྱེད་ཡིད་ཆེས་རྒྱུ་མ་རེད། སྐུ་ངོ། བཙོན་ཁང་དོ་དམ་པ་དྲུག་གིས་ཁོ་བོ་ཕྱིར་བཏོན་པ་རེད། མི་གསུམ་རེས་ཁོའི་རྐང་པ་རེ་འཐེན་པ་རེད། ང་ཚོས་ཁོ་ལ་གནས་ལུགས་བཤད་ཡིན། ༼བརྩེ་བའི་གྲོགས་པོ། ཁྱེད་ཀྱིས་ང་ཚོར་ན་ཚ་དང་རྙོག་དྲ་གང་འདྲ་བཟོ་བཞིན་པའི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་ཐོངས༽ འོན་ཀྱང། མ་རེད། ཁོས་ཉན་གྱི་མི་འདུག ཨ། ཁོ་ནི་རྙོག་དྲ་ཚ་པོ་ཞེ་དྲག་ཅིག་རེད། ༽

ངས་ང་རང་སྐད་ཆེན་པོས་དགོད་ཀྱིན་པ་ཚོར། ཚང་མ་དགོད་ཀྱིན་འདུག བཀོད་འདོམས་པས་ཀྱང་བཟོད་བསྲན་གྱིས་འཛུམ་ཙམ་བྱས་རྗེས་འདྲིས་པོའི་ངང་༼ཁྱོད་ཕྱི་ལོག་ལ་ཡོང་ནས་ཆང་ཞིག་འཐུང་ན་ཡག་ས་རེད། ངའི་རླངས་འཁོར་ན་ཨ་རག་ཅིག་ཡོད། ང་ཚོས་དེ་དང་ལྷན་དུ་གླེང་ན་ཆོག༽ཅེས་སྨྲས།

ང་ཚོ་བཙོན་ཁང་གི་སྒོ་ཆེན་ཉིས་བརྩེགས་མ་བརྒྱུད་ནས་ལམ་དུ་ཞུགས། ༼ཁོ་བོའི་རྐང་པ་ནས་འཐེན།༽ འབར་མའི་ཁྲིམས་དཔོན་གྱིས་གློ་བུར་དུ་དེ་ལྟར་སྨྲས་ཏེ་ཁྲེལ་དགོད་ཆེན་པོ་བྱས། ང་ཚོ་ཚང་མ་ཡང་བསྐྱར་དགོད་མགོ་བརྩམས། སྐབས་དེར། ཧྥརན་སེ་སིའི་བྱེད་ལུགས་ཉིང་བསྡུས་དེ་ལྷག་ཏུ་དགོད་བྲོ་བར་གྱུར། ཡུལ་མི་དང་ཡོ་རོབ་པའི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ང་ཚོས་འདྲ་མཚུངས་ཀྱིས་མཉམ་དུ་ཅུང་འདྲིས་པོའི་ངང་ཆང་འཐུང། ཤི་བོ་དེ་ཕི་ཀྲི་སུམ་བརྒྱའི་ཕ་རོལ་ན་ཡོད།

༸གོང་ས་མཆོག་བགྲེས་ཡོལ་གྱི་སྐོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་ལམ་ཁག་གི་དཔྱད་བརྗོད་ཁོལ་ཕྱུངས་མ།      

ཧྥ་རན་སིའི་འཛམ་གླིང་ཚགས་པར་Le Monde ཡིས་འགོ་བརྗོད་དུ་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་རྒྱ་ནག་ལ་མང་གཙོའི་སློབ་ཚན་ཞིག་ཁྲིད་པ་ཞེས་བཀོད་དེ། ད་ལྟའི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ནི་མི་མང་གིས་འོས་བདམས་བྱས་པའི་སྲིད་བློན་གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ལས་འགན་ནི་ཆེ་མཐོང་རང་བཞིན་ཙམ་རེད། ཡིན་ནའང་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་ནས་རང་སྐྱོང་ངོ་མ་ཞིག་རག་ཐབས་ཀྱི་རྩོད་ལེན་ཁྲོད་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཅིག་རེད།  ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཟླ༣ཚེས་༡༤ཉིན་བོད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཁོང་ཉིད་བགྲེས་ཡོལ་ལ་ཕེབས་རྒྱུའི་དགོངས་འཆར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་འོས་འདེམས་ཏེ་ཟླ་༣པའི་ཚེས་༢༠ཉིན་ཡིན་ལ།  པེ་ཅིན་དུ་ཡོད་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་འོད་ཟེར་གྱིས་༼ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དུས་སྐབས་འདི་ལ་སྲིད་སྟེགས་ལས་བགྲོས་ཡོལ་ཕེབས་རྒྱུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་ནི་ཁོང་གིས་ཐེངས་འདིའི་འོས་འདེམས་དེ་གལ་ཆེན་པོ་བརྩི་བཞིན་པ་མཚོན་ལ། ཁོང་གིས་འགན་དབང་དེ་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་སྲིད་བློན་ལ་རྩིས་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། ༽ ཅེས་བརྗོད།  ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ལོ་མང་པོའི་སྔོན་ནས་བཟུང་མང་གཙོ་ཅན་དུ་གྱུར་བར་སྐུལ་མ་འདེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ།  ཐེངས་འདིར་ཁོང་ཉིད་སྲིད་སྟེགས་ལས་དགོངས་པ་ཞུ་བ་ནི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་མང་གཙོའི་འགྱུར་མཚམས་ཀྱི་མཐའ་མཇུག་གི་གནས་རིམ་དེ་རེད།   ལོ་བཅུའི་སྔོན་གྱི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྐབས་ཁོང་གིས་བོད་མི་ཚོའི་འོས་འདེམས་བརྒྱུད་རང་ཉིད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ངེས་བར་ཏུ་གདམ་དགོས་གསུང་པ་དང་། ༡༩༩༠ ལོ་ནས་བཟུང་ཁོང་གིས་བཀའ་བློན་ཐད་བསྐོས་གནང་རྒྱུ་མཚམས་བཞག་སྟེ་གྲོས་ཚོགས་ནས་བདམས་པ་དང་། ༢༠༠༡ ལོ་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བརྒྱུད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་བདམས་པ་དང་། ༢༠༠༩ ལོ་ཁོང་ཉིད་ཕྱེད་བགྲེས་ཡོལ་གྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས། ཁ་སང་ཁོང་ཉིད་སྲིད་སྟེགས་ལས་རྦད་དེ་བགྲེས་ཡོལ་ཆ་ཚང་གནང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་པ་དང་།  ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཁོང་གིས་ཐག་གཅོད་དེ་ནི་བོད་མི་ཚོར་ཕུགས་རྒྱང་རིང་བའི་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་ལས་ཁོང་ཉིད་ལས་འགན་ལས་གཡོལ་ཆེད་མིན་ཅེས་བརྗོད།

ཧྥ་རན་སིའི་Le Figaro ཚགས་པར་གྱིས་འགོ་བརྗོད་དུ་༼ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་འདོར་བ༽ཞེས་བཀོད་ཡོད་ལ། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བགྲེས་ཡོལ་གྱི་གསལ་བསྒྲགས་དེའི་ཐད་པེ་ཅིན་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་མགྲིན་ཚབ་པས་འཁྲབ་སྟོན་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད། Le Figaro ་ཡིས་མུ་མཐུད་བརྗོད་དོན། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཁོང་ཉིད་སྲིད་སྟེགས་ལས་དགོངས་པ་ཞུ་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་ཐེངས་མང་པོར་གསུངས་པ་དང་། ཐེངས་འདིར་དངོས་སུ་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་མང་གཙོའི་འོས་བདམས་ཀྱི་སྲིད་བློན་ལ་རྩིས་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད།

ཧྥ་རན་སིའི་"Liberation

བཅིངས་འགྲོལ་ཚགས་པར་ན་རེ། སྔོན་ཆད་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཚང་མའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབང་ཆ་བཟུང་ཡོད་ལ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་༡༤པའི་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་བ་དེས་དུས་རབས་བར་མའི་སྲོལ་རྒྱུན་ལམ་ལུགས་འདི་མཇུག་རྫོགས་པར་མངོན། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་གསལ་བསྒྲགས་དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཆེད་ཡིན་ལ། ༥༩ལོ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བ་ནས་བཟུང་འཛམ་གླིང་གང་སར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ་བཙུགས་ཐུབ་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་སྒེར་གྱི་ནུས་བའི་ཚུར་དྲངས་བ་ཡིན་ལ། གལ་སྲིད་ནམ་ཞིག་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་མ་བཞུགས་ཚེ་བོད་འདི་འཛམ་གླིང་གིས་བརྗེད་འགྲོ་ངེས་རེད།  དེར་བརྟེན་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་སྐུལ་འདེད་བྱེད་དེ་བོད་མི་ཚོའི་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པའི་མང་གཙོའི་ཐོན་དངོས་ཤིག་བཞག་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཁུ་སིམ་མེར་གནས་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་གྲོས་ཚོགས་དེ་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་གྱི་དར་ཆ་འཛིན་ཐུབ་མཁན་དང་བོད་མི་མང་གི་ལས་དོན་ཐད་ངོ་གདོང་ངམ་རྣམ་པ་གསར་བ་ཞིག་བརྗེ་ཐུབ་པའིི་ཐུགས་རེ་གནང་གི་ཡོད།

ཨོ་སི་ཁྲེ་རེ་ཡའི་དཔལ་འབྱོར་དུས་བབ"Financial Times"  ན་རེ། ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་བགྲེས་ཡོལ་མ་གནང་བའི་སྔོན་ལ་བོད་མི་ཚོ་ལ་ཁོང་ཉིད་སྐུ་མ་བཞུགས་པའི་དུས་རབས་དེ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་འདིས་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་ཐག་གཅོད་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་རྩིས་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལ་མ་འོངས་བར་གྲོས་ཚོགས་ལས་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བའི་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཞིག་མེད་པ་རེད། ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ཐག་གཅོད་འདིའང་ཉེ་ཆར་ཨ་རབ་འཇིག་རྟེན་ནས་བྱུང་བའི་མང་གཙོ་བརྩོན་ལེན་གྱི་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་འཇར་མན་ཡག་ལག་ཚོགས་གཙོ་Kai Müller）ལགས་ཀྱིས་བརྗོད།

ཨ་རིའི་ལོའོ་སིན་ཨན་ཇེ་དུས་བབ་Los Angeles Times

ན་རེ། ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་སྲིད་སྟེགས་ལས་ཡོལ་རྒྱུའི་དུས་སྐབས་འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྔར་ལས་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། ཉེ་ཆར་དཀྱིལ་ཤར་དང་བྱང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་མང་གཙོ་ལས་འགུལ་གྱི་དུས་ལ་ཁེལ་ཡོད་བའི་པེ་ཅིན་སྲིད་གཞུང་བློ་འཚབ་སྐྱེས་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་རེད། བོད་དོན་ཆེད་མཁས་བ་(Robert Barnett) ཡིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཚད་མཐོ་པོའི་སྒོ་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་འོས་མི་ལ་དོ་སྣང་དང་སྟངས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ནའང་གྲུབ་འབྲས་དོན་ཕན་ལྡན་པ་བྱུང་གི་མེད།  ཕྱི་ལོགས་ནས་པེ་ཅིན་གྱི་སེམས་ཚོར་ངོ་མ་དེ་རྟོགས་དཀའ་མོད་ཡིན་ནའང་པེ་ཅིན་གྱིས་དམིགས་འདུན་ནི་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་པ་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུ་དེ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོའི་ཁོ་ཚོའི་འཐུས་ཤོར་འོག་བོད་ལ་གཟི་བརྗིད་དང་ནུས་བ་ཆེ་བའི་འགོ་ཁྲིད་གསར་བ་ཞིག་སླེབས་རྒྱུ་རེད་སྙམ་པའི་སེམས་ཁྲལ་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་གནད་ཡོད་འགོ་ཁྲིད་ཞིག་གིས་ང་ལ་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་ཕྱིར་རྒྱལ་ནང་དུ་ཡོང་རྒྱུའི་སྟོབས་ཤུགས་དེ་ནི་དམག་མིའི་རུ་དཔུང་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ལས་ལྷག་་རེད་ཅེས་བརྗོད་བྱུང་ཟེར།

འཇར་མན་ལྷོ་ཕྱོགས་ཚགས་པར་༼འཇར་མན་གྱི་འགྲེམས་ཚོང་ཆེ་ཤོས༽་ Süddeutsche Zeitungན་རེ།

ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ད་ལྟ་སྲིད་སྟེགས་ལས་ཕེབས་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་དེ་ནི་ཁོང་གི་རྒྱུད་འཛིན་མཁན་གོ་སྒྲིག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ལ།  ཁོང་ཉིད་དགུང་ལོ༧༦ལ་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་ཉེ་བའི་ལོ་ནང་ཐེངས་ཁ་ཤས་ལ་སྨན་བཅོས་གནང་བར་ཕེབས་པ། གཞན་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་དྲག་གནོན་སྔར་ལས་ཚབས་ཆེན་བྱུང་སྟེ་བོད་མི་ཚོ་ཉིན་རེ་བཞིན་རྒྱའི་བཙོན་ཁང་ནང་ནས་ཡལ་བཞིན་པ་རེད། ད་ལྟ་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་བགྲེས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་གནང་བ་དེ་ལས་ང་ཚོའི་ཁོང་ཉིད་ཀྱང་འཆི་བ་ལ་ཞལ་མི་འཁོར་རང་འཁོར་ཡིན་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ།

ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ཆབ་སྲིད་འགན་དབང་རྩིས་སྤྲོད་ཐད་བཙན་བྱོལ་གྲོས་ཚོགས་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་བརྩད་གཅོད་འཐབ་རྩོད་ལ་གོམ་གང་མདུན་དུ་སྤོས་བ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོའི་སྔོན་མ་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་འདི་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དོན་སྙིང་ཡོད་པ་རྟོགས་ཏེ་༡༩༩༥ལོར་ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ཐུག་ཐག་བཅད་པའི་པན་ཆེན་ཡང་སྲིད་ཁས་མ་བླངས་པ་རེད།  སྐབས་དེར་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་རང་ཉིད་ནི་མར་ཁེ་སི་དང་མའོ་ཙེ་ཏུང་ལྟ་བའི་ལྷ་མེད་སྨྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗེད་དེ་ལམ་སེང་ཡང་སྲིད་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་། པཎ་ཆེན་ཡང་སྲིད་གཉིས་བྱོན།  ཡང་སྲིད་གཉིས་ཅན་ཡོད་པ་ནི་པཎ་ཆེན་གཅིག་པུ་མིན་ལ་ཀརྨ་བ་ལ་ཡང་ཡང་སྲིད་གཉིས་ཡོད་པ་རེད། ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ཁོང་ཉིད་ཀྱི་ཡང་སྲིད་དེ་རང་དབང་ལུང་བའི་ནང་འཁྲུངས་ངེས་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་ལ།  ད་ལྟ་ཁོང་གིས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ལས་དོན་སོ་སོར་གྱེས་བ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་མཁན་ལ་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཞིག་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་རེད།  རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བའི་རྐྱེན་ལས་འཛམ་གླིང་གི་སྲིད་གཞུང་ཚང་མའི་དོགས་མི་བདེ་བའི་ངང་བའི་ནས་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན་པ་གླེང་གི་མེད། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྐྱང་བ་ཞིག་ཆགས་ཚེ་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཐད་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་སྔར་ལས་ཡག་པོ་ཞིག་ཡོང་ངེས་བ་རེད།

ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་ལ་གཞོན་སྐྱེས་ཁྲོད་སྐྱོན་བརྗོད་མཁན་བྱུང་གི་ཡོད་ལ། པེ་ཅིན་གྱིས་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གོ་སྐབས་འདི་ཤོེར་བཞིན་ཡོད་དེ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ཀྱི་ནུས་བ་ནི་ད་ལྟའི་ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ལྷག་ཞིག་ཡོད་པ་མ་རེད།

རྒྱ་གར་གྱི་བང་ཆེན་གསར་ཤོག་Indian Express

གིས་མགོ་བརྗོད་དུ་ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་རྒྱ་གར་ལ་ཉམས་ཚོད་ལེན་བཞིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ལ་ཉམས་ཚོད་ལེན་པའང་རེད་ཅེས་བཀོད་ཡོད་ལ། ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་སྲིད་ཀྱི་ཁུར་བོ་མར་བཞག་ནའང་ཁོང་གི་ནུས་ཤུགས་ལ་ཉམས་པ་སྤུ་ཙམ་ཡོད་མི་སྲིད་པ་རེད།  ཡིན་ནའང་དེ་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་བའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་བ་ཆགས་པ་རེད། ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་བོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་གྱི་མང་གཙོའི་རྨང་གཞི་སྲ་བརྟན་བཟོ་བར་ཐག་བཅད་པ་ནི་བོད་ཀྱི་ཇ་སི་མིན་མེ་ཏོག་བ་སྤུ་གསར་བརྗེ་ཡི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡིན་ལ། མང་གཙོ་ངོ་མའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་མགོ་བཙུགས་པ་རེད་ལ།  རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱིས་བོད་པའི་སྣ་མང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པ་དང་ཆབ་སྲིད་ལངས་ཕྱོགས་མི་གཅིག་པ་གནས་བ་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་བ་རེད།

ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་མ་གནང་བ་དེས་པེ་ཅིན་ལ་གོ་སྐབས་དང་གདོང་ལེན་ཐོབ་པ་དང་། གཅིག་བྱས་ན་མཚམས་ཆད་པའི་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་བསྐྱར་ཏུ་སྒོ་ཕྱེས་ཐུབ་པའི་རེ་བའང་ཡོད་ངེས།

རྒྱ་གར་གླེང་སྟེགས་ཚགས་ཤོག India Tribune ན་རེ་གལ་སྲིད་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་བགྲེས་ཡོལ་ལ་ཕེབས་ཐུབ་ཚེ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བཅོས་བསྒྱུར་ལ་རྨང་གཞི་བཏིངས་བ་དང་། མཇུག་མཐར་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཁ་བྲལ་བ་མངོན་ཏུ་གྱུར་བ་རེད།  ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་༼ཏྰ་ལའི་རྗེས་ཀྱི་འཆར་གཞི༽་ཟེར་བ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་ཆེད་ཡིན་ལ། རྒྱ་ནག་གིས་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་ལས་འགུལ་ག་ལེར་འཇགས་འགྲོ་བར་ངང་སྒུག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་མང་གཙོ་ཅན་དུ་གྱུར་ཚེ་པེ་ཅིན་གྱིས་མ་འོངས་པར་འོས་འདེམས་བརྒྱུད་པའི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དང་ཞི་མོལ་མི་བྱེད་རང་བྱེད་ཆགས་པ་དང་། དེ་དང་ལྷན་རྒྱ་ནག་གིས་ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ཐད་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ཤོར་སྲིད་པ་རེད།